بیماری لوپوس یکی از انواع بیماری خود ایمنی است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بیمار شروع به حمله بافت ها و اندام های بدن خود فرد می کند. این حملات باعث التهاب، ورم و آسیب دیدن نقاط مختلف بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، خون، قلب و ریه می شود.

از آنجاییکه علایم لوپوس مشابه علایم بیماری های مختلف دیگری نیز می باشد، تشخیص لوپوس سخت می باشد. بعضی افراد مستعد ابتلا به این بیماری بدنیا می آیند و عوامل ساده و معمولی همچون عفونت ها، مصرف بعضی دارو های خاص و یا حتی نور خورشید محرک ابتلای آنها به لوپوس می شود. هرچند درمان کاملی برای لوپوس وجود ندارد، اما انواع درمان ها برای کنترل بیماری و کاهش شدت آن موجود می باشد.

افراد مبتلا به بیماری لوپوس علایمی دقیقاً مشابه همدیگر را نشان نمی دهند. این علایم و نشانه ها گاهی بسرعت آمده، گاهی آرام آرام ظاهر شده، در شدت های مختلف خود را نشان داده و همچنین می توانند دائمی و یا موقتی باشند.

اکثر افراد مبتلا به لوپوس مبتلا به مشکل مشخصی که آن را شعله ور شدن می نامند شده و بعد از مدتی این مشکل برطرف شده و بهبود می یابد و ممکن است دوباره این چرخه تکرار شود.

علایم و نشانه هایی که افراد در هنگام ابتلا به لوپوس حس می کنند، بسته به قسمتی از بدن که درگیر بیماری است، متفاوت می باشد. با این حال، علایم معمول بیماری لوپوس شامل:

خستگی و تب، درد مفصل، خشکی و ورم،جوش ها و نواحی ملتهب شبیه پروانه برروی صورت، ضایعات پوستی که با قرار گرفت در برابر آفتاب بدتر می شوند،سفید شدن و یا آبی شدن انگشتان در سرما و یا مواقع استرس زا، تنگی نفس، درد قفسه سینه، خشکی چشم ها، سردرد، گیجی و از دست دادن حافظه

در صورتیکه هرکدام از علایم بالا را درخود و یا سایر نزدیکانتان مشاهده کردید به پزشک مراجعه نمایید.

دلایل ابتلا به لوپوس

بیماری لوپوس زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما شروع به حمله به بافت های سالم بدن می کند. بنظر می رسد که لوپوس در نتیجه ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی رخ می دهد. بنظر می رسد، افرادی که استعداد ارثی این بیماری را در خود دارند با قرار گرفتن دربرابر عوامل خاص در محیط مبتلا به بیماری لوپوس می شوند. با اینحال دلیل ابتلا به لوپوس در اکثر موارد ناشناخته می باشد. بعضی از محرک های بلقوه‌ی ابتلا به این بیماری قرار گرفتن در برابر نور خورشید، سیگار کشیدن، استرس شدید و مصرف داروهایی خاص همچون داروهای ضد سرع، داروهای فشارخون و همچنین بعضی از انواع آنتی بیوتیک ها باشند. افرادیکه بدلیل مصرف دارو به این بیماری مبتلا شده اند معمولا با قطع مصرف دارو بیماریشان بهبود می یابد.

عوامل خطرزای بیماری لوپوس

عواملی همچون زن بودن، سنین بین 15 تا 40 سال و نژاد (نژادهای آسیایی، سفیدپوست و آفریقایی آمریکایی در خطر بیشتری هستند) برروی ابتلا به این بیماری اثر گذاشته و خطر ابتلا به بیماری لوپوس را افزایش می دهند.

عوارض بیماری لوپوس

التهابی که توسط بیماری لوپوس بوجود می آید می تواند باعث نارسایی کلیه و آسیب دیدن کلیه ها، اختلالات حافظه، کم خونی، خونریزی و یا التهاب رگ ها، بیماری های ریوی و بیماری های دیگر

روش های درمانی لوپوس و درمان های تغذیه در لوپوس معمولا بستگی به ناحیه درگیر در این بیماری داره

هیچ رژیم غذایی خاصی برای لوپوس (علارقم ادعاهای متعدد در اینترنت و مجلات ) وجود ندارد. به طور کلی، شما باید سعی کنید یک رژیم غذایی مغذی، متعادل و متنوع که حاوی مقدار زیادی از میوه ها و سبزیجات، غلات کامل و مقدار متوسط از ( گوشت ، مرغ و ماهی تازه ) باشد. داشته باشید.

از خوردن یونجه اجتناب کنید زیرا به علت اسید آمینه وجود در آن سبب فعال شدن بیماری می شود.

کورتیکواستروئیدها می تواند سطح فشار خون، کلسترول و چربی در خون را افزایش دهند لذا اگر شما استروئید مصرف می کنید باید چربی و نمک در رژیم غذایی خود را محدود کنید.

استروئیدها همچنین می توانند باعث ایجاد یا بدترشدن پوکی استخوان شوند، که یک بیماری است که در آن استخوان شکننده شده و احتمال بیشتری برای شکستن دارد. اگر شما پوکی استخوان دارید باید هر روز غذاهای غنی از کلسیم مصرف کنید. مانند (سبزیجات برگ دار با رنگ سبز تیره ( اسفناج، کلم بروکلی )، شیر، پنیر، ماست یا مکمل های کلسیم حاوی ویتامین D مصرف کنید.

اگر شما دارای تورم هستید باید مقدار نمک را کاهش و از مصرف غذاهای فراوری شده پرهیز کنید.

در موارد داشتن التهاب در بیماری لوپوس، اسیدهای چرب امگا 3 دارای اثرات بالقوه بر التهاب می باشند ( ماهی، آجیل، روغن دانه کتان، کانولا روغن زیتون و سبزیجات سبز برگ دار ) منابع اسیدهای چرب امگا 3 می باشد. که در تولید ترکیبات ضد التهابی ( پروستوگلاندین ها ) موثر هستند.

چربی های اشباع ، از سوی دیگر می تواند سطح کلسترول را بالا ببرد و ممکن است به ایجاد التهاب کمک کند. لذا باید محدود شوند. منابع از چربی های اشباع شامل (غذاهای سرخ شده، محصولات پخته تجاری، گوشت قرمز، چربی حیوانی، گوشت فرآوری شده و لبنیات پرچرب ( پنیر، کره، بستنی و شیر پرچرب ) محدود شوند.

خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان مهم است. هنگام خرید محصولات لبنی، آنهایی که کم چرب و یا بدون چربی هستند انتخاب کنید. شیر 1% یا 1.2 % و ماست و پنیر کم چرب و کم نمک را انتخاب کنید. اگر با خوردن شیر مشکل دارید به جای شیر می توانید از شیر فاقد لاکتوز، شیر سویا یا شیر بادام استفاده کنید.

رژیم غذایی دارای آنتی اکسیدان بالا و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است در کاهش علائم لوپوس موثر باشد.

رژیم های غذایی بالا در ماهی و روغن ماهی سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند و می تواند به کاهش التهاب کمک کند.

رژیم غذایی ماهی های چرب (ماهی قزل آلا، ماهی خال مخالی، ماهی تن) سبب کاهش التهاب می شوند. در مواردی که درگیری کلیوی نباشد چای و چای سبز می تواند به کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از التهاب کمک کند و شاید آسیب بافتی را کاهش دهند.

اگر شما در حال مصرف متوترکسات هستید، رژیم غذایی سرشار از اسید فولیک مانند (سبزیجات برگ سبز، میوه و نان غنی شده و غلات و حبوبات و یا مکمل اسید فولیک) مهم است برای تهوع ناشی از داروها، باید وعده های غذایی کوچک و مکرر داشته و مواد غذایی که هضم آسان دارند مصرف کنید. سعی کنید از خوردن (غلات خشک، نان و کراکر، غذاهای چرب، تند، اسیدی) اجتناب کنید.

اگر داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئید و یا غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن (موترین) و ناپروکسن، سبب ناراحتی معده و سوزش می شود مصرف آنها همراه با وعده های غذایی ممکن است کمک کند. ولی با پزشک خود مشورت کنید.

لوپوس ممکن است با افزایش و یا کاهش وزن همراه باشد لذا باید غذایتان را به اندازه بخورید.

تحقیقات نشان می دهد که اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی و یا روغن ماهی می تواند برخی از عوامل خطر برای بیماری قلبی مانند تری گلیسیرید بالا و فشار خون را بهبود بخشد. مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ( ماهی آزاد، ساردین، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، ماهی تن ماهی قزل آلای دریاچه، قزل آلای رنگین کمان، گردو، روغن کانولا، روغن گردو و روغن بذر کتان ) که برای داشتن قلب سالم مفید می باشند.

منبع:Modern , Krause s nutrition

گرد آروندگان:

سارا دستگیر کارشناس تغذیه و رژیم درمانی بیمارستان مادر وکودک شوشتری

فرزانه رمضانی مسئول روابط عمومی بیمارستان مادر وکودک شوشتری